Kofeina w codziennej diecie – jaki ma wpływ na zdrowie?

Istnieje wiele legend o kawie. Jedną z nich jest chociażby ta o pasterzu z Etiopii, który, dzięki swoim kozom, odkrył jej właściwości pobudzające. Zauważył on, że po zjedzeniu nietypowych jagód, są dziwnie ożywione. Inna mówi o tym, że początkowo mnisi uznali je za nieprzydatne do spożycia z powodu gorzkiego smaku. Jednak po przygotowaniu naparu z dopiero co odkrytych ziaren, przekonali się, że to dar, który nie pozwala im zasnąć przez całą noc. Jeśli chodzi natomiast o rzeczywiste odkrycie kawy, nastąpiło ono w XI wieku. Wówczas została ona przywieziona do Arabii. Za sprawą swojego niepowtarzalnego aromatu szybko rozpowszechniła się m.in. w Azji Mniejszej, Egipcie, Syrii oraz południowo-wschodniej Europie. Do zachodniej części tej ostatniej kawa dotarła z kolei w 1615 roku.

W Polsce kawa pojawiła się pod koniec XVII wieku. Popyt na ten wyjątkowy napar sukcesywnie rósł, czego konsekwencją było powstanie pierwszych kawiarni (na wzór tych wiedeńskich), rozpowszechnianie uprawy w koloniach czy hodowla krzewów w szklarniach. Do dziś jest to niewątpliwie jeden z najważniejszych produktów handlowych na świecie. Co więcej, wyróżnia się około 500 rodzajów i 6 gatunków krzewu kawowca. Wśród nich najpopularniejsza jest arabica oraz robusta. Pierwsza charakteryzuje się łagodnym smakiem, niższą zawartością kofeiny oraz większym stężeniem wartościowych składników. Druga zaś posiada mocny i wyrazisty aromat, a przy tym jest odporna na choroby.

Kofeina – czym jest i jak działa?

Kofeina jest związkiem chemicznym, inaczej zwanym alkaloidem purynowym, należącym do grupy metyloamin. Występuje głównie w kawie (40 mg/100 g), herbacie (11 mg/100 g), a także kakao (230 mg/100 g) oraz napojach energetycznych (31 mg/100 g). Jej obecność znaleźć można ponadto w czekoladzie, coca-coli (30,5 mg/330 ml), a nawet niektórych lekach i suplementach diety. Co niezwykle istotne, kofeina to substancja, która wywołuje duży wpływ na organizm człowieka. Szybko wchłania się bowiem do krwi, blokując jednocześnie tzw. receptory adenozyny. W konsekwencji prowokuje wydzielanie dopaminy, adrenaliny oraz serotoniny, tj. hormonów odpowiedzialnych kolejno za motywację do działania, poziom stresu i dobre samopoczucie. To prowadzi z kolei do pobudzenia układu nerwowego, czyli przyspieszenia akcji serca czy rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz wzrostu ciśnienia.

Zawarta w kawie kofeina niweluje również uczucie psychiczno-fizycznego zmęczenia oraz przyspiesza metabolizm. Ponadto pozytywnie wpływa na funkcje poznawcze mózgu, takie jak jasność myślenia i koncentracja. Dobrze przyrządzony napar to zatem nie tylko smak i aromat, ale także efektywne działanie pobudzające, bez którego wielu ludzi nie wyobraża sobie dnia. Co więcej, spotkania w kawiarniach coraz częściej ustępują miejsca samodzielnemu parzeniu kawy w domowym zaciszu, przy pomocy różnego rodzaju automatów. Należy jednak pamiętać, że w ramach ich użytkowania wymagany jest regularny serwis ekspresów. Dobranie odpowiedniego dla siebie modelu to jedno. Równie ważna jest prawidłowa eksploatacja takiego urządzenia, na którą składa się chociażby czyszczenie, odkamienianie czy przegląd techniczny. Wszystko to pozwala bowiem na bezpieczne dla organizmu czerpanie z korzyści, jakie niesie właśnie spożywanie kofeiny.

Prozdrowotne właściwości kawy

Przeprowadzone dotąd badania pozwoliły stwierdzić, że kawa, oprócz kofeiny, zawiera również minerały, jak np. magnez, fosfor, wapń oraz potas. Nie brakuje w niej także witamin z grupy E czy B. Ponadto w jej skład chemiczny wchodzą także polifenole odpowiedzialne za działania przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze. Surowe ziarna kawowca posiadają również białka i węglowodany. Dobrze jest w tym miejscu podkreślić jednak, że napój kawowy nie zastąpi dziennego zapotrzebowania organizmu na wymienione wyżej składniki odżywcze. Jego spożycie należy ponadto dopasować zarówno do predyspozycji ciała, jak i stanu zdrowia. Niemniej, istnieje przekonanie, które sugeruje, że optymalna dawka kofeiny nie powinna przekraczać około 400 mg na dobę. Przedawkowanie jej może powodować krótkotrwałe, ale nieprzyjemne dolegliwości w postaci nudności, bólów głowy czy bezsenności i uczucia niepokoju.

Umiarkowane picie kawy przyczynia się do utrzymania prawidłowego nawodnienia organizmu czy zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia. Spożycie trzech filiżanek naparu dziennie może więc uchronić człowieka przed zaburzeniami rytmu serca, udarem mózgu oraz schorzeniami wieńcowymi. W przypadku osób starszych może nawet polepszyć pamięć, czas reakcji, a także zdolność myślenia czy postrzegania. Nie sposób nie wspomnieć przy tym o chorobach Alzheimera i Parkinsona – zawarte w kawie przeciwutleniacze zmniejszają prawdopodobieństwo ich wystąpienia nawet o 65 %. Związki te mogą dodatkowo uwrażliwić komórki na insulinę, co z kolei chroni przed zachorowaniem na cukrzycę typu II. Co równie ciekawe, Międzynarodowe Towarzystwo Żywienia Sportowego potwierdza dodatkowo tezę, iż kofeina poprawia sprawność fizyczną, poprzez zmniejszenie bólu mięśni odczuwanego podczas wykonywania ćwiczeń, a zwiększenie wydolności organizmu.

Dobrze jest w tym wszystkim pamiętać jednak, że picie smacznego i aromatycznego naparu z ziaren kawowca jest równoznaczne z używaniem wysokiej jakości automatów, o które zaś należy odpowiednio dbać. Producenci rekomendują cykliczny serwis expresów do kawy. Ocena stanu technicznego, a w tym wymiana zużytych części, a także oczyszczenie ich z wszelkich osadów, to czynności konieczne dla prawidłowego działania takiego urządzenia. Zresztą zaniedbanie może powodować nie tylko uszkodzenie jego podzespołów, ale także negatywnie wpłynąć na sam smak kawy, a nawet samopoczucie człowieka. Aby zatem cieszyć się prozdrowotnymi właściwościami kofeiny, warto też zadbać o urządzenia do parzenia naparu. Właściwa eksploatacja ekspresów to przedłużenie ich żywotności, a co za tym idzie, więcej radości z picia przyrządzonego z nich napoju.

Autor:

Autor nie dodał jeszcze żadnych informacji do swojego profilu

Dodaj komentarz